W załączniku znajduje się propozycja konstrukcji indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka opracowana prze Ośrodek Rozwoju Edukacji.
INFORMACJE DLA ORGANÓW PROWADZĄCYCH SZKOŁY I PLACÓWKI OŚWIATOWE, DYREKTORÓW SZKÓŁ, PRZEDSZKOLI, PORADNI PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNYCH I INNYCH PLACÓWEK
Jak zorganizować wczesne wspomaganie?
W porozumieniu z organem prowadzącym – w szkole, przedszkolu lub placówce, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej bazy oraz specjalistów, dyrektor na podstawie wydanej przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, może zorganizować tę formę pomocy.
Dyrektor powinien powołać zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.
W skład zespołu wchodzą nauczyciele i/lub specjaliści, mający przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym a także koordynator zespołu, którym jest najczęściej dyrektor szkoły lub placówki.
Do zadań zespołu należy w szczególności:
- ustalenie na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka kierunków i
harmonogramu działań w zakresie wczesnego wspomagania i wsparcia rodziny dziecka,
- nawiązanie współpracy z zakładem opieki zdrowotnej lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia dziecku rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy,
- opracowanie i realizowanie z dzieckiem i jego rodziną indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka z uwzględnieniem działań wspomagających rodzinę dziecka,
- analizowanie skuteczności zawartych w programie zadań oraz wprowadzanie zmian, stosownie do potrzeb dziecka i jego rodziny oraz
- planowanie dalszych działań w zakresie wczesnego wspomagania.
Zespół ma obowiązek szczegółowego dokumentowania działań.
Program pracy z dzieckiem powinien być uzgodniony z rodzicami na każdym etapie, powinni oni podpisać się pod nim oraz otrzymać jego kopię.
Szkoła, przedszkole lub placówka organizująca wczesne wspomaganie rozwoju dziecka powinna realizować je w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę, przedszkole lub placówkę.
W statucie szkoły, przedszkola, placówki organizującej wczesne wspomaganie należy wprowadzić odpowiednie zapisy. W arkuszu organizacyjnym jednostki oświatowej prowadzącej wczesne wspomaganie winny znajdować się informacje dotyczące liczby specjalistów prowadzących zajęcia wczesnego wspomagania oraz liczby godzin zajęć przez nich prowadzonych. Zespół szczegółowo dokumentuje działania prowadzone w ramach indywidualnego programu wczesnego wspomagania.
Sposób dokumentowania powinien być określony w regulaminie pracy Zespołu.
Przede wszystkim należy ustalić:
- wewnętrzne procedury organizacji pracy (funkcjonowania) zespołu,
- regulamin pracy zespołu,
- organizację pracy zespołu zapewniająca zasadność podejmowanych działań
(systematyczność, częstotliwość, zmienność działań i elastyczność),
- harmonogram konsultacji oraz superwizji specjalistów,
- określenie zakresu obowiązków i odpowiedzialności poszczególnych członków zespołu.
Jednym z ważniejszych zadań zespołu jest współpraca z rodziną – poprzez udzielanie
jej pomocy w kształtowaniu postaw i zachowań pożądanych w kontaktach z dzieckiem, wzmacnianie więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami i dzieckiem, rozpoznawanie zachowań dziecka i utrwalanie właściwych reakcji na te zachowania, udzielanie instruktażu i porad oraz prowadzenie konsultacji w zakresie pracy z dzieckiem, pomaganie w przystosowaniu warunków w
środowisku domowym do potrzeb dziecka oraz w pozyskaniu i wykorzystaniu w pracy z nim odpowiednich środków dydaktycznych i niezbędnego sprzętu.
Wskazane jest tworzenie grup wsparcia dla rodzin a także prowadzenie warsztatów kształtujących kompetencje rodzicielskie.
Organizacją wczesnego wspomagania powinny kierować następujące zasady:
- podejście całościowe,
- koncentracja działań na rodzinie,
- praca w zespole interdyscyplinarnym,
- współpraca z innymi służbami,
- włączenie społeczne rodziny i dziecka.
Praca z dzieckiem z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego powinna obejmować:
- jak najwcześniejsze wykrywanie zaburzeń powodujących niepełnosprawność,
- jak najwcześniejsze wspomaganie oddziałujące na wszystkie zaburzone funkcje,
- dobrą całodzienną opiekę z uwzględnieniem zabawy właściwej dla wieku I poziomu rozwoju psychoruchowego,
- wspomaganie rodziny dziecka w rozumieniu i akceptacji problemów rozwojowych dziecka,
- aktywizowanie rodziców i opiekunów oraz włączanie ich w proces usprawniania w możliwym do wykonania przez nich zakresie,
- stymulowanie sfery społecznej i emocjonalnej dziecka,
- zwiększanie motywacji dziecka
- integrowanie dziecka ze środowiskiem zdrowych rówieśników,
-indywidualne dostosowanie poziomu, natężenia i ilości stymulacji do możliwości i zdolności przyjmowania jej przez dziecko, jak i przez jego rodzinę,
-zapewnienie takiego przebiegu usprawniania, by chronić małego pacjenta przed stresem, gdyż hormony stresu wpływają niekorzystnie na rozwijający się i niedojrzały mózg oraz układ immunologiczny i neuroendokrynologiczny.
WCZESNE WSPOMAGANIE
Wczesne wspomaganie określa się jako zespół wielokierunkowych oddziaływań skierowanych na dziecko, co do którego zdiagnozowano lub podejrzewa się o niepełnosprawności dziecka. Zakres oddziaływań obejmuje również jego rodzinę.
Wspomaganie polega na pobudzaniu psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole. Zakres tego oddziaływania może być bardzo różny, w zależności od zdiagnozowanych przez specjalistów deficytów rozwojowych. Może ono obejmować: psychomotorykę, sferę komunikacji, mowy i języka, funkcjonowanie zmysłów dziecka, itd.
Wczesnym wspomaganiem rozwoju może być objęte każde dziecko od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia przez nie nauki w szkole podstawowej. Wsparciem objęta jest też rodzina dziecka.
Jeżeli rodzic jest zaniepokojony rozwojem swego dziecka, obserwuje niepokojące sygnały w zachowaniu malucha, równolegle z wizytą u lekarza pediatry powinien zgłosić się do poradni psychologiczno - pedagogicznej w swoim mieście lub gminie. Zatrudnieni tam specjaliści dokonają obserwacji i zdiagnozują dziecko pod kątem jego rozwoju psychomotorycznego oraz dokonają szczegółowej diagnozy funkcjonalnej. Na podstawie wyników tych badań poradnia wydaje stosowną opinię i kwalifikuje (lub nie, jeżeli dziecko rozwija się prawidłowo) dziecko do zajęć w ramach wczesnego wspomagania.
Niezbędnym dokumentem do zakwalifikowania dziecka do tego typu zajęć jest zatem stosowna opinia poradni psychologiczno - pedagogicznej.
Następnie rodzinę wspiera się w rozpoznawaniu zachowań dziecka i utrwalaniu właściwych reakcji na te zachowania; udziela się instruktażu i porad w zakresie pracy z dzieckiem; udziela się pomocy w przystosowaniu warunków w środowisku domowym do potrzeb dziecka oraz w pozyskaniu i wykorzystaniu w pracy z dzieckiem odpowiednich środków dydaktycznych i niezbędnego sprzętu
Wczesne wspomaganie może być organizowane w przedszkolu i w szkole podstawowej, w tym w specjalnej, oraz w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, jeżeli dysponuje ona środkami dydaktycznymi i sprzętem, niezbędnymi do prowadzenia wczesnego wspomagania. W szczególnych przypadkach wspomaganie może odbywać się też w domu chorego dziecka.
OGÓLNE ZASADY WCZESNEGO WSPOMAGANIA:
- Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin w miesiącu, w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb dziecka.
- Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania są prowadzone indywidualnie z dzieckiem i jego rodziną.
- W przypadku dzieci, które ukończyły 3 rok życia, zajęcia w ramach wczesnego wspomagania mogą być prowadzone w grupach liczących 2 lub 3 dzieci, z udziałem ich rodzin.
- Miejsce prowadzenia zajęć w ramach wczesnego wspomagania ustala dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, w uzgodnieniu z rodzicami dziecka.
-Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania prowadzi Zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, który powoływany jest przez dyrektora odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, gdzie będzie się ono odbywało.
- W skład zespołu wchodzą osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym:
Do zadań zespołu należy w szczególności:
- ustalenie, na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, kierunków i harmonogramu działań w zakresie wczesnego wspomagania i wsparcia rodziny dziecka
- nawiązanie współpracy z zakładem opieki zdrowotnej lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia dziecku rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy, stosownie do jego potrzeb
- opracowanie i realizowanie z dzieckiem i jego rodziną indywidualnego programu wczesnego wspomagania, z uwzględnieniem działań wspomagających rodzinę dziecka w zakresie realizacji programu, koordynowania działań specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem oraz oceniania postępów dziecka
- analizowanie skuteczności pomocy udzielanej dziecku i jego rodzinie, wprowadzanie zmian w indywidualnym programie wczesnego wspomagania, stosownie do potrzeb dziecka i jego rodziny, oraz planowanie dalszych działań w zakresie wczesnego wspomagania
- pracę zespołu koordynuje dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, wymienionych w § 2, albo upoważniony przez niego nauczyciel
Zespół szczegółowo dokumentuje działania prowadzone w ramach indywidualnego programu wczesnego wspomagania.
Poradnia realizuje kierunki i cele działania zawarte w Statucie PP –P, bazując na wyspecjalizowanej i wysoko wykwalifikowanej kadry pracowniczej ( prawie wszyscy pracownicy mają stopień nauczyciela dyplomowanego) i dalej podnoszą swoje kwalifikacje i zaangażowaniu pracowników w pracę placówki, w oparciu o roczny plan pracy PP – P. Cele są zawarte w statucie.