Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Bielsku Podlaskim

Sytuacja szkolna dzieci z zaburzeniami mowy

Szczegóły: Opublikowano: piątek, 28, marzec 2014 09:59

Zaburzenia mowy mocno przyciągają uwagę otoczenia. Dlatego o problemach z mową dziecka od początku pobytu w szkole wie nauczyciel i cała klasa. Zdarza się, że już pierwsze wypowiedzi wywołują w klasie śmiech, a czasem przedrzeźnianie i złośliwe przydomki.

1. Dziecko źle wymawia poznawane głoski, źle nazywa i zapisuje litery, a potem źle je odczytuje. Kiedy materiał szkolny nie jest jeszcze zbyt obszerny, w wyrazach i prostych zdaniach dziecko zastępuje jedne głoski drugimi. Wolniej niż u innych dzieci rozwija się słownictwo i nie zawsze bywa właściwie zastosowane.

2. Dzieci, u których podłożem zaburzeń mowy są trudności z analizą i syntezą słuchową przy nauce czytania uporczywie literują, mają kłopoty z łączeniem liter i głosek w wyrazy, a potem z przejściem do czytania sylabami.

3. W czytaniu opuszczają, przestawiają lub dodają różne głoski i sylaby, zmieniają wyrazy o podobnym brzmieniu, powodując zniekształcenia ich treści. Gubią przy tym intonację i akcent.

W rezultacie treść przestaje być zrozumiała i dla słuchającego i dla dziecka.

4. Gorsza pamięć słuchowa może powodować brak zrozumienia instrukcji podawanych przez nauczyciela (najbardziej uwidacznia się to w pisaniu dyktand).

6. Dzieci z zaburzeniami mowy funkcjonują w szkole zazwyczaj poniżej swoich możliwości. Świadome zaburzenia, cały swój wysiłek kierują na przebrnięcie przez wypowiedzi, upraszczając ich treść.

7. Błędy popełnione w pisaniu kwalifikują ich prace do niższych ocen.

8. Wykpiwane i ośmieszane dzieci przejawiają z czasem niechęć do rówieśników
i szkoły. Zwykle nie są typowane przez nauczyciela do publicznych występów, nie udzielają się też społecznie, rzadko są akceptowane w zespołach rówieśniczych. Przykre doświadczenia wytwarzają poczucie mniejszej wartości, skłaniają raczej do unikania mówienia, wywołują lęk przed wypowiadaniem się (logofobia).

Jak nauczyciel może pomóc dziecku z zaburzeniami mowy

Znajomość problemu oraz troska o los dziecka z pewnością wzmocnią przekonanie nauczyciela, że:

1. Zaburzenia mowy nie mogą być powodem obniżanie ocen.

2. Do czasu wyrównania niedoborów można stosować w pewnych sytuacjach liberalne oceny, a odpowiedzi ustne oceniać za treść, nie za formę

3. Dostrzeżone w pracach pisemnych błędy wynikające z zaburzeń mowy należy poprawiać, nie wystawiając ocen negatywnych do momentu wyrównania niedoborów.

4. Przy odpowiedziach ustnych trzeba dawać więcej czasu na podjęcie wątku, ponieważ dzieci z zaburzeniami mowy wolniej myślą i wolniej odpowiadają na pytania .

5. Korzystniejsza dla nich jest odpowiedź z ławki niż przy tablicy.

6. Lepiej odpowiadają nie ponaglane.

7. Nie powinny być pytane jako pierwsze w klasie.

8. Odpowiedzi nie mogą być przerywane zwracaniem uwagi na potknięcia wynikające z zaburzeń mowy.

9. Takie dziecko lepiej funkcjonuje , jeśli dostrzega się jego wysiłki zmierzające do łagodzenia zaburzenia i nagradza je.

10. Jeśli w pracach klasowych otrzyma zadania, które będzie mogło wykonywać dobrze i zostać za nie publicznie pochwalone - zostanie włączone w zespół klasowy

11. Znając problemy dziecka o zaburzonej mowie, należy czuwać nad atmosferą w klasie, by nie dopuścić do sytuacji upokarzających je.

U dzieci z wadami wymowy możemy często obserwować zjawisko tzw. superpoprawności. Nowo poznany dźwięk pojawia się z mocnym akcentem, zarówno we właściwym miejscu, jak i niewłaściwym. Na przykład dziecko po opanowaniu głoski „r” wymawianej dotychczasowo jako „l” - teraz mówi rarka (lalka), ruron (rulon). Podobnie jest w przypadku , kiedy dziecko ma opanowaną wymowę głosek z szeregu szumiącego np. mówi szanki (sanki), żamek (zamek). Sytuację tę należy traktować jako przejściową i tolerować do czasu, aż dziecko „nacieszy się” i dokona procesu różnicowania dźwięków.
Uczeń objęty logoterapią, posiada zeszyt dokumentujący i zwierający aktualne ćwiczenia. Można go wykorzystać do pracy szkolnej poprzez:

1. Zwrócenie uwagi na poprawność wymowy ćwiczonej głoski.
2. Włączenie wiersza wyuczonego na zajęciach do repertuaru występu klasowego.
3. Przygotowanie dziecka wspólnie z logopedą do występu publicznego itp.

Materiał zebrała : Maria Marciniak-Kraśko

logopeda

Wskazówki dla nauczycieli do pracy z dziećmi z afazją

Szczegóły: Opublikowano: piątek, 28, marzec 2014 09:55

1.Zawsze próbuj nawiązać kontakt z dzieckiem za pomocą codziennych grzecznościowych form

powitania, przedstawienia się, nawiązania do aktualnej sytuacji.

2. Jeśli dziecko odmawia współpracy, przeznacz czas na zabawę w celu nawiązania z dzieckiem

kontaktu emocjonalnego.

3.Podczas wykonywania ćwiczeń dziecko powinno być zdrowe fizycznie (brak infekcji).

4.Przygotuj bogaty zestaw pomocy dydaktycznych, aby uatrakcyjnienia zajęcia.

5.Forma zajęć powinna usprawniać różne zmysły.

6.Buduj u dziecka poczucie bezpieczeństwa na miarę jego potrzeb, zapewnij mu warunki pełnego

uczestnictwa w zabawach, zajęciach.

7.Poznaj przyczyny jego trudności, przebieg i objawy zaburzeń rozwoju.

8.Skupiaj uwagę na dziecku i obserwuj jego zachowania.

9.Proponuj takie sytuacje wychowawcze, w których dziecko z opóźnioną mową zyskałoby uznanie

w śród rówieśników.

10.Proponowane zabawy i ćwiczenia skonsultuj z logopedą.

11.W programach kompensacyjnych i profilaktycznych uwzględniaj ćwiczenia aparatu artykulacyjnego (języka, warg, żuchwy, podniebienia miękkiego) oraz ćwiczenia oddechowe w celu:

· usprawniania aparatu artykulacyjnego, oddechowego i fonacyjnego,

· uświadomienia położenia narządów artykulacyjnych,

· terapeutycznym, aby dziecko poczuło możliwość wykonywania tych ćwiczeń,

· położenie narządów artykulacyjnych można wspomagać ruchem ręki,

· można wprowadzić elementy metody Denisona, W. Sherborne.

12.Skupiaj uwagę dziecka na śledzeniu warg nauczyciela, gdy go słucha lub po nim powtarza.

13.Stosuj mowę chórem w formie śpiewanej.

14.Dłuższe wyrazy dzielimy na dwie części, niekoniecznie zgodnie z liczbą sylab w danym

wyrazie, np.: kanapka: kana – pka, ka – napka.

15. Buduj formy wypowiedzi dziecka w oparciu o słowa kluczowe, które nie są zniekształcone.

16.Wzbogacaj słownictwo szczególnie o czasowniki, które jako nazwy czynności pozwalają budować

proste zdania i są nośnikami informacji.

17.Stosuj zasadę stopniowania trudności: wychodzimy od krótkiego materiału językowego (jest

szybciej przyswajany), najpierw wykorzystujemy desygnaty przedmiotów naturalnych przedstawione

na obrazkach, stopniowo przechodząc do rysunków symbolicznych.

18.Należy mówić do dziecka nieco wolniej, eksponując ważne w zdaniu słowa poprzez ich podkreślenie głosem, intonacją, akcentem. Jeśli nawet nasze dziecko nie ma poważniejszych trudności w rozumieniu mowy, to i tak wolniej odbiera komunikaty słowne.
19. Akceptujemy gesty, miny, których dziecko używa w celach komunikacyjnych, ale starajmy się sami powiedzieć w prostej formie to, co dziecko chciało nam przekazać
20. Zwracajmy uwagę na samodzielne i spontaniczne słowa dziecka, podtrzymujmy je? (przedłużajmy ich trwanie), powtarzając po dziecku bezpośrednio, a potem do nich wracając. Może to być nawet prosty dźwięk, sylaba, która dla dziecka ma znaczenie.
21. Możemy dodawać jeszcze jedno słowo, rozbudowywać wypowiedź dziecka, lub objaśniać prostym, ale bardziej dojrzałym wyrazem to, co powiedziało dziecko.
22. Nie używajmy zmiękczeń, zdrobnień, które "zacierają" wyrazistość budowy słowa.
23. Słowo zawsze coś znaczy, pamiętajmy, żeby łączyć słowa - nazwy z konkretnymi zabawkami, przedmiotami lub obrazkami.
24. Nagradzajmy dziecko za próby mówienia - np. klaszcząc, ciesząc się, chwaląc, nawet za minimalny sukces.
25. Zachęcajmy dziecko do okazywania uczuć, ale tez w miarę potrzeby chrońmy przed nadmiernymi emocjami, uczmy kontroli emocji szczególnie negatywnych (odwracanie uwagi, milczenie, odroczenie naszej reakcji.
26. Stwarzajmy sytuacje będące dla dziecka źródłem pozytywnych emocji.

Wskazówki dla nauczycieli dotyczące dziecka jąkającego się

Szczegóły: Opublikowano: piątek, 07, luty 2014 13:25; Agata

1. Akceptuj dziecko takim, jakie jest.

2. Traktuj dziecko jąkające się, jak inne dzieci w klasie, w szkole.

3. Obserwuj, w jakich sytuacjach jąkanie nasila się, czy ma charakter stały , czy przejściowy.

4. Pomóż dziecku w nawiązaniu kontaktu z rówieśnikami i postaraj się, by dziecko czuło się bezpiecznie w grupie rówieśniczej.

5. Nie wyłączaj dziecka z aktywności klasowej- nie rób z jąkania problemu, ani ośrodka zainteresowań.

6. Pomagaj dziecku w formowaniu się poczucia własnej wartości, pokazując przed klasą jego dobre strony i podkreślaj inne działania, które wykonuje dobrze, czy nawet lepiej od innych.

7. Uważnie słuchaj tego, co dziecko ma do powiedzenia, a nie w jaki sposób mówi.

8. Przy mniejszym nasileniu jąkania nie uświadamiaj dziecku, że się jąka i nie nazywaj tych trudności jąkaniem.

9. Nie mów do dziecka „nie jąkaj się”- gdyby mogło nie robiłoby tego.

10. Reaguj tak samo wtedy, gdy dziecko jąka się i gdy mówi płynnie. Reaguj na to co mówi, a nie jak mówi.

11. Pozwalaj uczniowi wybrać formę wypowiedzi: ustną, bądź pisemną.

12. Zachęcaj do krótkich ustnych wypowiedzi.

13. Staraj się tak organizować wystąpienia, aby dziecko jąkające się również miało okazję wziąć w nich udział, np. śpiewając, czy recytując w grupie z innymi.

14. Unikaj „wzywania na środek” , czytania i liczenia na czas.

15. Nie przerywaj, nie mów za osobę jąkającą.

16. Nie okazuj zdenerwowania, politowania, gniewu, pozwalaj skończyć wypowiedź,

17. Słuchaj aktywnie wspierając wypowiedzi dziecka komunikatami pozawerbalnymi- gest, mimika twarzy. Utrzymuj kontakt wzrokowy w czasie rozmowy.

18. Mów do dziecka powoli, spokojnie, aby nie stwarzać atmosfery pośpiechu.

19. Słuchać cierpliwie co dziecko ma do powiedzenia- bez polecenia powtórzeń.

20. Nie mówić za dziecko, nie odpowiadać za nie na pytania- to powiększa tylko niepewność, powoduje zawstydzenie i trudności, gdy w końcu samo musi mówić.

21. Jeśli dziecko śpieszy się mówiąc, jest nadmiernie napięte powiedz „uspokój się, mamy dużo czasu”. To zupełnie co innego niż „mów wolniej”.

22. Organizuj zabawy ze śpiewem (śpiewając dziecko nie jąka się, a ma świetną okazję do ćwiczenia płynności mowy).

23. Jeśli zaistnieje potrzeba porozmawiaj o trudnościach kolegi\ koleżanki z klasą, wyjaśnij na czym one polegają i poproś o wyrozumiałość, tolerancję.

Misja poradni

Poradnia realizuje kierunki i cele działania zawarte w Statucie PP –P, bazując na wyspecjalizowanej i wysoko wykwalifikowanej kadry pracowniczej ( prawie wszyscy pracownicy mają stopień nauczyciela dyplomowanego) i dalej podnoszą swoje kwalifikacje i zaangażowaniu pracowników w pracę placówki, w oparciu o roczny plan pracy PP – P. Cele są zawarte w statucie.